انواع اختلالات گفتاری در کودکان و بهترین سن درمان آنها

انواع اختلالات گفتاری در کودکان

انواع اختلالات گفتاری در کودکان را ما برای شما عزیزان  توضیح خواهیم داد انواع اخلال درمانی و چطور میشود این مشکل را برطرف کنیم با ما همراه باشید

لکنت زبان

لکنت زبان یکی از اصلی ترین اختلالات گفتاری در کودکان است که با تکرار صداها، هجاها، کلمات یا طولانی کردن صداها مشخص می‌شود. همچنین، ممکن است شاهد مکث‌های طولانی در گفتار باشیم. این وضعیت می‌تواند باعث عدم اعتماد بنفس و اضطراب در کودک شود.

دلیل اصلی لکنت زبان همیشه مشخص نیست، اما ترکیبی از عوامل ژنتیکی، رشدی و محیطی می‌تواند در بروز آن نقش داشته باشد. حدود ۵ تا ۱۰ درصد کودکان در سنین پیش دبستانی  اختلال لکنت زبان را تجربه می‌کنند، اما در بسیاری از موارد، این وضعیت به طور خودبه‌خود برطرف می‌شود. با این حال، اگر لکنت بیش از ۶ ماه ادامه یابد یا با علائم دیگری همراه باشد، مراجعه به گفتاردرمانگر ضروری است. مداخله زودهنگام می‌تواند به کاهش شدت لکنت و بهبود اعتماد به نفس کودک کمک کند.

اختلالات تلفظی

اختلالات تلفظی زمانی رخ می دهند که کودک در تولید صحیح صداها مشکل دارد. این اختلالات می‌توانند شامل حذف یا جایگزینی یا اضافه کردن صداها باشند. به عنوان مثال، کودک ممکن است به جای “ماشین”، “ماچین” بگوید یا به جای “خرگوش”، “خاگوش” تلفظ کند.

کودکان در مراحل اولیه یادگیری صحبت کردن، مرتکب اشتباهات تلفظی می‌شوند که طبیعی است. اما اگر این خطاها فراتر از سن رشدی کودک باشند و ادامه دار باشند و گفتارش را برای دیگران نامفهوم کنند، نشانه‌ای از اختلال تلفظی است. گفتاردرمانگر می‌تواند با ارزیابی دقیق، علت این مشکلات را شناسایی کرده و تمرینات مناسب را برای بهبود تلفظ آموزش دهد.

اختلالات واج‌شناختی در کودکان

اختلالات واج‌شناختی پیچیده‌تر از اختلالات تلفظی هستند و به الگوهای اشتباه در تولید صداها و استفاده از قوانین زبان اشاره دارند. در این حالت، کودک ممکن است قادر به تولید صحیح تک‌تک صداها باشد، اما در کنار هم قرار دادن آن‌ها برای تشکیل کلمات یا جملات، با مشکل مواجه شود. به عنوان مثال، ممکن است تمام کلماتی که با حرف “ک” شروع می‌شوند را با “ت” تلفظ کند (مثل “تتاب” به جای “کتاب”).

در اختلال تلفظی، مشکل در تولید فیزیکی یک صدا است، در حالی که در اختلال واج‌شناختی، مشکل در درک و استفاده از سیستم صوتی زبان است. این اختلال می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر خواندن و نوشتن در آینده کودک داشته باشد، بنابراین درمان سریع بسیار مهم است.

آپراکسی گفتار دوران کودکی

آپراکسی گفتار یک اختلال نورولوژیکی است که بر توانایی مغز در برنامه‌ریزی حرکات لازم برای تولید گفتار تأثیر می‌گذارد. در این حالت، کودک می‌داند چه چیزی می‌خواهد بگوید، اما مغزش قادر به ارسال دستورات صحیح به عضلات دهان، زبان و لب‌ها نیست. این اختلال اغلب با علائم زیر همراه است:

• مشکل در تقلید صداها و کلمات
• گفتار نامفهوم و تلاش زیاد برای صحبت کردن
• تغییرات در آهنگ و ریتم گفتار (مثلاً، گفتار رباتیک)
• خطاهای ناسازگار در تولید صداها (یک کلمه را ممکن است هر بار متفاوت تلفظ کند)
• مشکل در غذا خوردن یا مکیدن در دوران نوزادی

CAS یا همان آپراکسی گفتار یک وضعیت جدی است که نیاز به درمان تخصصی توسط گفتاردرمانگر دارد. تشخیص و مداخله زودهنگام می‌تواند به کودک کمک کند تا مهارت‌های گفتاری خود را بهبود ببخشد و از مشکلات تحصیلی و اجتماعی در آینده جلوگیری کند.

دیزآرتری

دیزآرتری ناشی از ضعف یا فلج عضلات درگیر در تولید گفتار (زبان، لب‌ها، فک، حنجره) است. این ضعف عضلانی می‌تواند به دلیل آسیب مغزی، بیماری‌های عصبی-عضلانی یا سایر مشکلات پزشکی ایجاد شود. علائم دیزآرتری بسته به علت و شدت آسیب متفاوت است، اما می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• گفتار آهسته یا بریده بریده
• گفتار نامفهوم و مبهم
• مشکل در کنترل صدای خود (مثلاً، صدای خشن یا بم)
• تغییرات در آهنگ و ریتم گفتار
• مشکل در بلع (دیسفاژی)

تشخیص دیزآرتری نیازمند ارزیابی توسط پزشک متخصص مغز و اعصاب و گفتاردرمانگر است. درمان شامل تمرینات تقویتی برای عضلات گفتاری و آموزش روش‌هایی برای بهبود وضوح گفتار است.

اختلال صوتی

اختلالات صوتی شامل هرگونه تغییر در کیفیت، زیر و بمی، بلندی یا طنین صدا است. این اختلالات می‌توانند ناشی از مشکلاتی در تارهای صوتی، حنجره یا سایر بخش‌های دستگاه صوتی باشند.
فریاد زدن مداوم، جیغ، عفونت‌های تنفسی، گره‌های صوتی، پولیپ یا سایر مشکلات پزشکی می‌توانند منجر به اختلالات صوتی شوند. در صورت مشاهده هرگونه تغییر پایدار در صدای کودک، مراجعه به پزشک متخصص گوش، حلق و بینی و گفتاردرمانگر ضروری است.

اختلالات طنین

اختلالات طنین زمانی رخ می‌دهند که جریان هوا به درستی در حفره‌های بینی و دهان در هنگام صحبت کردن تنظیم نمی‌شود. این اختلالات می‌توانند باعث شوند که صدا “بینی” یا “بسته” به نظر برسد.
درمان این اختلالات اغلب شامل همکاری با پزشکان متخصص (مانند جراحان فک و صورت یا گوش و حلق و بینی) و گفتاردرمانگر است.

اختلالات زبان بیانی

اختلالات زبان بیانی زمانی رخ می‌دهند که کودک در بیان افکار، ایده‌ها و نیازهای خود به صورت کلامی یا نوشتاری با مشکل مواجه است. این کودکان ممکن است:

• دایره لغات محدودی داشته باشند.
• در ساخت جملات صحیح مشکل داشته باشند.
• به جای کلمات خاص، از عبارات عمومی مانند “آن چیز” یا “اینجا” استفاده کنند.
• در پاسخ به سوالات یا شرکت در مکالمات مشکل داشته باشند.
• کلمات را به ترتیب اشتباه در جملات قرار دهند.

این اختلالات می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر عملکرد تحصیلی، اجتماعی و عاطفی کودک داشته باشند. گفتاردرمانی در تهران می‌تواند به کودک کمک کند تا مهارت‌های زبانی خود را توسعه دهد و به طور موثرتری ارتباط برقرار کند.

اختلالات زبان درکی

اختلالات زبان درکی زمانی رخ می‌دهند که کودک در فهم زبان و آنچه دیگران می‌گویند با مشکل مواجه است. این کودکان ممکن است:

• در دنبال کردن دستورالعمل‌ها مشکل داشته باشند.
• در فهمیدن سوالات یا داستان‌ها مشکل داشته باشند.
• به درستی به سوالات پاسخ ندهند.
• در محیط‌های پر سر و صدا دچار مشکل در فهم شوند.
• نسبت به سن خود، کمتر درک می‌کنند.

اختلالات زبان درکی می‌توانند بر توانایی کودک در یادگیری، برقراری ارتباط با همسالان و عملکرد تحصیلی تأثیر بگذارند. تشخیص زودهنگام و مداخلات درمانی می‌تواند به کودک کمک کند تا مهارت‌های درکی خود را بهبود بخشد.

اختلال ارتباط اجتماعی

اختلال ارتباط اجتماعی یک نوع اختلال زبانی است که بر توانایی کودک در استفاده از زبان در موقعیت‌های اجتماعی تأثیر می‌گذارد. این کودکان ممکن است:

در شروع و ادامه مکالمه مشکل داشته باشند.
در فهم نشانه‌های غیرکلامی (مانند زبان بدن یا حالات چهره) مشکل داشته باشند.
در نوبت گرفتن در مکالمه مشکل داشته باشند.
در درک طنز، کنایه یا عبارات اصطلاحی مشکل داشته باشند.
در تطبیق گفتار خود با موقعیت‌های مختلف (مثلاً، صحبت کردن با یک دوست در مقابل صحبت کردن با یک معلم) مشکل داشته باشند.

تفاوت با اوتیسم این است که اختلال ارتباط اجتماعی می‌تواند یکی از علائم اوتیسم باشد، اما برخی از کودکان تنها با این اختلال تشخیص داده می‌شوند و سایر معیارهای اوتیسم را ندارند. مداخلات گفتاردرمانی می‌تواند به کودکان با اختلال ارتباط اجتماعی کمک کند تا مهارت‌های اجتماعی خود را توسعه دهند و ارتباطات موثرتری برقرار کنند.

انواع اختلال زبان در کودکان

سه نوع اختلال زبان وجود دارد:

•  اختلال زبان دریافتی: کودک به خوبی متوجه صحبت‌های دیگران نمی‌شود.
•  اختلال زبان بیانی: کودک نمی‌تواند افکار و اندیشه‌های خود را به روشنی به زبان بیاورد.
•  اختلال زبانی مختلط دریافتی بیانی: کودک هم در درک گفتار دیگران و هم در صحبت کردن مشکل دارد.

اختلالات گفتار و تکلم کودکان ممکن است اکتسابی یا رشدی باشد. اختلال زبان اکتسابی، مانند زبان پریشی، پس از آسیب دیدگی یا ابتلا به بیماری عصبی، مانند سکته مغزی یا آسیب دیدن سر، بروز می‌یابد. اختلال زبانی رشدی در میان کودکان شایع‌تر از نوع اکتسابی است. کودکان دچار اختلال‌های زبانی رشدی غالباً دیرتر از هم‌سن و سالان خود شروع به حرف زدن می‌کنند. این تاخیر ارتباطی به میزان هوش کودک ندارد. در واقع کودکان دچار اختلال‌های زبان رشدی معمولاً از بهره هوشی متوسط یا بالاتر برخوردار هستند. کودک معمولاً قبل از ۴ سالگی در مهارت‌های دریافتی و اکتسابی به مشکل برمی‌خورد.

علائم اختلالات گفتار و زبان در کودکان

مشکل در برقراری ارتباط شفاهی شایع‌ترین نشانه اختلال‌های زبان است. کودکان دچار اختلال زبان دریافتی متوجه صحبت‌های دیگران نمی‌شوند. همچنین کودک نمی‌تواند دستورهای ساده را انجام دهد و اطلاعات شنیده شده را سازمان‌دهی کند. تشخیص اختلال‌های دریافتی در خردسالان دشوار است.

تشخیص زودهنگام اختلال‌های زبانی بیانی آسان‌تر است، چون کودک دیر زبان باز می‌کند و نمی‌تواند تا دو سالگی صحبت کند. شاید کودک بتواند در سه سالگی حرف بزند، اما درک گفته‌های او سخت است و مشکل گفتاری تا زمان پیش‌دبستانی ادامه دارد. برای مثال برخی کودکان داستانی را که برایشان تعریف می‌شود، متوجه می‌شوند، اما نمی‌توانند آن را دوباره حتی به زبانی ساده تعریف کنند. دیگر نشانه‌های اختلال زبان بیانی عبارت است از:

1.  گنجینه واژگان محدود در مقایسه با کودکان هم‌سن
2.  کودک مرتب می‌گوید اوم و واژگان معمول را با واژگانی مانند چیز جایگزین می‌کند.
3.  کودک نمی‌تواند واژگان جدید را به راحتی یاد بگیرد.
4.  واژگان اصلی را جا می‌اندازد و زمان افعال را با هم اشتباه می‌گیرد.
5.  هنگام صحبت کردن عبارات خاصی را بارها و بارها تکرار می‌کند.
6.  ناتوانی در برقراری ارتباط با دیگران او را کلافه می‌کند.
7.  کودک زیاد یا مرتب حرف نمی‌زند، اما متوجه منظور دیگران می‌شود.
8.  کودک می‌تواند آواها و واژگان را تلفظ کند، اما جملاتش غالباً بی‌معنی نیست.
9.  کودک ساختارهای دستوری محدودی را هنگام حرف زدن استفاده می‌کند.