درمان ندول حنجره با گفتار درمانی ندول حنجره
آیا صدای شما روزبهروز خشنتر میشود؟ آیا آواز خواندن یا حتی صحبت کردن ساده برایتان به یک چالش دردناک تبدیل شده است؟ ممکن است با مشکلی به نام ندول حنجره دست و پنجه نرم میکنید. ندولهای حنجره، ضایعات کوچک و خوشخیمی هستند که روی تارهای صوتی ایجاد میشوند و میتوانند کیفیت صدای شما را به شدت تحت تأثیر قرار دهند. این عارضه، که اغلب در افرادی با استفاده نادرست یا بیش از حد از صدا (مانند خوانندگان، معلمان، سخنرانان و…) دیده میشود، میتواند زندگی روزمره و حرفهای شما را مختل کند. اما نگران نباشید! روشهای درمان ندول حنجره پیشرفت چشمگیری داشتهاند و بازگشت به صدای طبیعی و زندگی عادی کاملاً امکانپذیر است. در این مطلب از مرکز گفتار درمانی گفکار، به تمامی جوانب این عارضه، از تشخیص تا پیشرفتهترین روشهای درمان آن نظیر گفتاردرمانی ندول حنجره ، میپردازیم تا شما بتوانید با اطمینان خاطر، بهترین مسیر درمانی را برای خود انتخاب کنید.
ندول حنجره یا گرههای تارهای صوتی چیست؟
قبل از اینکه به روشهای درمان ندول حنجره بپردازیم، ضروری است که درک درستی از خود ندولها داشته باشیم. ندولهای حنجره که به “گرهکهای تارهای صوتی” نیز معروفاند، زائدههای کوچکی هستند که در اثر ضربه مکرر و مزمن به تارهای صوتی ایجاد میشوند. ندولهای تارهای صوتی ضایعاتی سفت، سخت و غیرسرطانی هستند که روی تارهای صوتی رشد میکنند. این ضایعات ممکن است به کوچکی سرسوزن یا بزرگی یک نخود باشند. تصور کنید دو تار صوتی مانند دو سیم ویولن در حال ارتعاش هستند؛ اگر این تارها به طور مکرر و با شدت زیاد به یکدیگر برخورد کنند (مثلاً در اثر فریاد زدن، جیغ کشیدن، یا صحبت کردن با صدای بلند و نادرست)، به مرور زمان نقاطی از آنها ضخیم شده و ندولها شکل میگیرند.
این ندولها معمولاً روی قسمت میانی و لبه آزاد تارهای صوتی و به صورت دوطرفه و قرینه ظاهر میشوند. جنس ندولها در ابتدا نرم و متورم است، اما با گذشت زمان و ادامه فشار بر تارهای صوتی، سفتتر و فیبروزه میشوند.
چه کسانی در معرض ابتلا به ندول حنجره هستند؟
آمار نشان میدهد که ندولهای حنجره بیشتر در افراد زیر دیده میشوند:
- خوانندگان حرفهای و آماتور: به دلیل استفاده مداوم و گاهی نادرست از تکنیکهای آوازی.
- معلمان و سخنرانان: به دلیل نیاز به صحبت کردن طولانیمدت و با صدای بلند.
- سیاستمداران و فروشندگان: که نیاز به متقاعد کردن و صحبت کردن فراوان دارند.
- کودکان پر سر و صدا: به دلیل فریاد زدن و جیغ کشیدن زیاد.
- افرادی با ریفلاکس معده یا آلرژیهای مزمن که باعث سرفه یا صاف کردن گلو میشوند.
- شیپورچیها (رهبر تشویقکنندهها در مسابقات)
- مربیان
- گویندگان رادیو (میزبان رادیو)
- فروشندگان
- معلمان
- واعظان
ندولهای تارهای صوتی ضایعاتی سفت، سخت و غیرسرطانی هستند که روی تارهای صوتی رشد میکنند.
این ضایعات ممکن است به کوچکی سرسوزن یا بزرگی یک نخود باشند.
ندولهای تارهای صوتی در اثر تغییر صدا یا استفادۀ زیاد از صدا بوجود میآیند. بویژه آوازخواندن، فریاد کشیدن یا بلند صحبت کردن به مدت طولانی میتواند موجب ایجاد این ندولها شوند.
براساس علت بروز ندولها نامهای دیگری نیز به آن اطلاق میشود نظیر: «ندولهای خوانندگی»، «ندولهای فریادی» و «ندولهای معلمی» نامهای دیگر این ضایعات هستند.
علت بروز ندول حنجره و تارهای صوتی
تارهای صوتی یا همان پردههای صوتی دستههایی از بافتهای وی (V) شکل هستند که در وسط حنجرۀ انسان قرار دارند. وقتی فرد صحبت میکند یا آواز میخواند جریان هوا از ریهها به سمت بالا میآید، از بین تارهای صوتی عبور میکند و آنها را لرزانده و باز میکند.
استفادۀ بیش از حد یا استفادۀ نادرست از صدا میتواند تارهای صوتی را تحریک کند. با گذشت زمان نواحی تحریکشده سختتر میشوند تا اینکه بافتهای کوچک و سفتی در آنها پدید میآید. اگر فرد استراحت صوتی نداشته باشد بافتهای پدیدآمده بیشتر رشد میکنند.
رشد ضایعات پدیدآمده مانع ارتعاش طبیعی تارهای صوتی میشود. عدم لرزش تارهای صوتی موجب تغییر آهنگ صدا میشود و زیروبم صدای فرد تغییر میکند.
عوامل دیگری نیز میتواند در ایجاد این مشکل دخیل باشد. نظیر:
- مصرف سیگار
- مصرف دائم مشروبات الکلی
- سینوزیت
- آلرژیها
- انقباض و سفت کردن عضلات حنجره هنگام صحبت کردن
- عوارض جانبی داروها
- کمکاری تیروئید
هر کس، حتی کودکان، ممکن است دچار ندول تارهای صوتی شوند. ولی این رشد بیشتر در زنان گروه سنی ۵۰-۲۰ سال و پسران اتفاق میافتد. ممکن است علت شیوع این عارضه در بین این افراد مربوط به اندازۀ حنجرۀ آنها باشد. بروز ندولهای تارهای صوتی مشکلی شایع بین خوانندهها است.
علائم ندول حنجره چیست؟
اگر هر یک از علائم زیر را تجربه میکنید، به خصوص اگر بیش از دو هفته ادامه داشته باشد، حتماً به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید:
- گرفتگی و خشونت صدا
- کاهش وسعت صوتی و عدم توانایی در رسیدن به نتهای بالا یا پایین.
- احساس خستگی صوتی پس از مدت کوتاهی صحبت کردن.
- شکست صدا یا دوصدایی شدن
- نفسدار شدن صدا به دلیل عدم بسته شدن کامل تارهای صوتی.
- احساس وجود توده در گلو یا نیاز مکرر به صاف کردن گلو.
- درد در ناحیه گردن یا حنجره به خصوص پس از استفاده از صدا.
- صدای بمتر از حد طبیعی
- صدای گوشخراش
- تغییرات صدا
- دامنۀ آواز محدود
- دردی که گوش تا گوش تیر میکشد.
خوانندگان برای رسیدن به اکتاوهای بالاتر صدا به سختی تلاش میکنند زیرا ندولهای حنجره دامنۀ صوتی را کاهش میدهند. برخی افراد نیز صدای خود را کاملاً از دست میدهند.
علائم دیگر ندول حنجره
ممکن است ندول تارهای صوتی علائم دیگری نیز داشته باشد.
این علائم عبارتند از:
- سرفه
- نیاز مداوم به پاک کردن گلو
- خستگی
تشخیص ندول حنجره
تشخیص دقیق ندول حنجره نیازمند معاینه توسط پزشک متخصص گوش و حلق و بینی است. فرآیند تشخیص معمولاً شامل مراحل زیر است:
- معاینه بالینی و شرح حال: پزشک از شما در مورد علائمتان، سابقه استفاده از صدا (شغل، سرگرمیها) و هرگونه بیماری زمینهای سؤال میکند.
- لارنگوسکوپی: این روش اصلی تشخیص است. پزشک با استفاده از یک آندوسکوپ نازک و انعطافپذیر (لارنگوسکوپ فیبر اپتیک) که از طریق بینی یا دهان وارد میشود، تارهای صوتی شما را به طور مستقیم مشاهده میکند. این کار به پزشک اجازه میدهد تا وجود ندولها، اندازه، محل و سایر ویژگیهای آنها را ارزیابی کند.
- ویدئو استروبوسکوپی: این روش پیشرفتهتر، با استفاده از نوری که با فرکانس ارتعاش تارهای صوتی هماهنگ میشود، حرکت تارهای صوتی را به صورت حرکت آهسته نشان میدهد. این تکنیک برای تشخیص دقیقتر ندولها و افتراق آنها از سایر ضایعات (مانند پولیپ یا کیست) بسیار مفید است و به برنامهریزی روشهای درمان ندول حنجره کمک شایانی میکند.
تشخیص ندول حنجره توسط پزشک
اگر بیش از دو هفته دچار گرفتگی صدا، صدای خشن یا علائم دیگر ندول تارهای صوتی شدید باید به پزشک مراجعه کنید. برای درمان ندولهای تارهای صوتی باید به متخصص گوش و حلق و بینی (ENT) مراجعه کنید. اگر فکر میکنید آلرژیها در بروز این مشکل نقش دارند باید به پزشک مراجعه کنید. ممکن است متخصص گوش و حلق و بینی از بیمار بپرسد آیا آواز میخوانید، فریاد میزنید یا فعالیتهای دیگری انجام میدهید که صدای شما را تحت فشار قرار دهد. پزشک سر و گردن بیمار را معاینه میکند و با آینۀ مخصوص پشت گلوی او را نگاه میکند.
ممکن است پزشک برای معاینۀ دقیقتر تارهای صوتی از روش استروبوسکوپی استفاده کند. در استروبوسکوپی لولهای که به سر آن دوربین و یک لامپ متصل است از بینی یا دهان بیمار به سمت حنجره هدایت میشود. این روش معاینه به پزشک کمک میکند ندولها را که همانند تودههای سختی روی تارهای صوتی هستند بهتر معاینه کند.
ممکن است در زمان معاینه و بررسی لرزشهای پردههای صوتی، پزشک از بیمار بخواهد با آهنگ صدایی متفاوت صحبت کند و زیر وبم صدایش را تغییر دهد. ممکن است پزشک نمونۀ کوچکی از بافت را بردارد و برای اطمینان از سرطانی نبودن بافت آن را برای آزمایش به آزمایشگاه بفرستد.
روشهای درمان ندول حنجره و تارهای صوتی
خوشبختانه، اکثریت قریب به اتفاق ندولهای حنجره، به خصوص اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شوند، بدون نیاز به جراحی و با روشهای درمان غیرتهاجمی قابل درمان هستند. انتخاب بهترین روش درمانی به اندازه ندولها، مدت زمان وجود آنها، شدت علائم و همچنین همکاری بیمار بستگی دارد. درمان ندول تارهای صوتی با استراحت صوتی آغاز میشود. ممکن است برای کاهش تورم مجبور شوید از آوازخواندن، فریاد زدن و پچپچ کردن خودداری کنید و برای بهبود ندولها به تارهای صوتی خود استراحت دهید. پزشک در مورد مدت زمان استراحت دستورات لازم را به بیمار میدهد. بخش دیگر درمان، صوت درمانی است. آسیبشناس گفتار-زبان (SLP) به بیمار یاد میدهد که چگونه به آرامی از صدای خود استفاده کند و به آرامی حرف بزند. درنتیجه بیمار یاد میگیرد که در آینده از صدای خود بیش از اندازه استفاده نکند و صدای خود را خیلی بالا نبرد. در ادامه به بررسی روش های درمان ندول حنجره میپردازیم
۱٫ استراحت صوتی
این روش، سنگ بنای درمان ندول حنجره است و اغلب اولین خط درمانی محسوب میشود. هدف اصلی، کاهش فشار و ضربه به تارهای صوتی است تا فرصت بهبودی و بازسازی پیدا کنند. در برخی موارد، پزشک ممکن است برای مدت کوتاهی (مثلاً چند روز) استراحت صوتی کامل را توصیه کند؛ به این معنی که حتی پچپچ کردن هم ممنوع است. همچنین، باید از فریاد زدن، جیغ کشیدن، صحبت با صدای بلند و طولانی، پچپچ کردن، و صاف کردن مکرر گلو خودداری کنید. آبرسانی به تارهای صوتی با نوشیدن آب فراوان (حداقل ۸-۱۰ لیوان در روز) و استفاده از بخور سرد در محیط، به مرطوب نگه داشتن تارهای صوتی و بهبود آنها کمک شایانی میکند. علاوه بر این، اجتناب از عوامل تحریککننده مانند سیگار، الکل، کافئین، غذاهای تند و چرب، و محیطهای دارای گرد و غبار یا آلودگی هوا نیز حیاتی است. این روش به تنهایی میتواند ندولهای کوچک و تازه را کاملاً از بین ببرد و برای ندولهای بزرگتر نیز یک پیشنیاز اساسی برای موفقیت سایر درمانهاست. آمار نشان میدهد که بیش از ۸۰% بیماران با رعایت این اصول، بهبود قابل توجهی را تجربه میکنند.
۲٫ گفتار درمانی
گفتاردرمانی، یکی از موثرترین و حیاتیترین روشهای درمان ندول حنجره غیرجراحی است. یک گفتاردرمانگر متخصص در اختلالات صدا، با ارزیابی جامع، به شما تکنیکهای صحیح استفاده از صدا را آموزش میدهد. این روشها شامل آموزش بهداشت صوتی (شناخت و پرهیز از رفتارهای آسیبرسان)، تغییر الگوهای صوتی نادرست (اصلاح نحوه تنفس، تولید صدا، و رزونانس برای کاهش فشار بر تارهای صوتی)، تمرینات تقویت عضلات حنجره برای بهبود هماهنگی و عملکرد، و کاهش تنش عضلانی از طریق تکنیکهای آرامسازی است. همچنین، تمرینات گرم کردن و سرد کردن صدا، مشابه ورزشکاران قبل و بعد از تمرین، به بهبود کلی عملکرد صوتی کمک میکند. حتی پس از جراحی ندولها، اگر الگوهای نادرست صوتی اصلاح نشوند، احتمال عود ندولها بسیار بالاست. گفتاردرمانی به شما کمک میکند تا نه تنها ندولها را درمان کنید، بلکه از بازگشت آنها نیز جلوگیری کنید. مطالعات نشان میدهد که گفتاردرمانی به تنهایی یا در ترکیب با سایر روشها، نرخ موفقیت بالایی دارد و میتواند ندولها را در ۷۰-۹۰% موارد بهبود بخشد.
۳٫ مدیریت بیماریهای زمینهای
گاهی اوقات، ندولهای حنجره نتیجه یا تشدید شده توسط بیماریهای زمینهای هستند. مدیریت این شرایط میتواند به طور مستقیم به درمان ندول حنجره کمک کند. برای مثال، ریفلاکس معده (GERD) و لارنگوفارنژیال ریفلاکس (LPR) میتوانند باعث تحریک تارهای صوتی و التهاب شوند؛ لذا درمان ریفلاکس با دارو و تغییر سبک زندگی (اجتناب از غذاهای محرک، عدم خوردن غذا قبل از خواب) حیاتی است. همچنین، کنترل آلرژیهای مزمن با دارو و اجتناب از آلرژنها میتواند سرفه و صاف کردن گلو را کاهش دهد. درمان به موقع سینوزیت و عفونتهای دستگاه تنفسی نیز از فشار بر حنجره جلوگیری میکند و به روند بهبود کمک میکند. این رویکرد جامع، اطمینان میدهد که تمامی عوامل مؤثر بر سلامت صوتی مورد توجه قرار میگیرند.
مشکلات و بیماری های زمینه ای که سبب ندول حنجره میشوند عبارتند از:
- رفلاکس اسید معده
- انواع آلرژیها
- سینوزیت
- مشکلات تیروئید
اگر بعد از چند هفته ندولها درمان نشدند یا بسیار بزرگ شدند ممکن است برای حذف آنها به عمل جراحی نیاز باشد.
برای درمان ندولهای تارهای صوتی از جراحی میکروسکوپی استفاده میشود.
جراح با استفاده از ابزار جراحی کوچک و دستگاه میکروسکوپ ندولها را برمیدارد بدون اینکه به بافتهای سالم اطراف آسیب برساند.
۴٫ دارو درمانی
داروها به طور مستقیم ندولها را درمان نمیکنند، اما میتوانند علائم را تسکین داده و به فرآیند بهبودی کمک کنند. در موارد التهاب شدید، ممکن است کورتیکواستروئیدها (استروئیدها) برای کاهش تورم و التهاب تارهای صوتی تجویز شوند که معمولاً برای مدت کوتاهی مصرف میشوند. برای کنترل ریفلاکس معده و کاهش تحریک تارهای صوتی، آنتیاسیدها یا مهارکنندههای پمپ پروتون (PPIs) مورد استفاده قرار میگیرند. در صورت وجود آلرژی، آنتیهیستامینها نیز میتوانند کمککننده باشند. علاوه بر این، استفاده از مرطوبکنندههای صوتی مانند اسپریهای سالین و بخور برای حفظ رطوبت حنجره توصیه میشود. این داروها در کنار سایر روشهای درمانی، نقش حمایتی مهمی ایفا میکنند.
۵٫ جراحی
در مواردی که ندولها بزرگ و فیبروزه شدهاند و به روشهای درمان غیرجراحی ندول حنجره (مانند استراحت صوتی و گفتاردرمانی) پاسخ نمیدهند، جراحی گزینه مناسبی است. این جراحی معمولاً تحت بیهوشی عمومی و با استفاده از میکروسکوپ (میکرولارنگوسکوپی) انجام میشود. جراح با دقت بسیار بالا و با استفاده از ابزارهای ظریف، ندولها را از روی تارهای صوتی برمیدارد تا حداقل آسیب به بافتهای اطراف وارد شود. پس از جراحی، بیمار نیاز به استراحت صوتی مطلق برای حدود ۳ تا ۷ روز دارد تا تارهای صوتی فرصت ترمیم پیدا کنند. نکته بسیار مهم این است که حتی پس از برداشتن ندولها، گفتاردرمانی پس از جراحی حیاتی است. این کار از عود ندولها جلوگیری میکند و به بیمار کمک میکند تا الگوهای صحیح استفاده از صدا را بیاموزد و صدای خود را به بهترین شکل ممکن بازسازی کند. بدون گفتاردرمانی پس از جراحی، احتمال عود ندولها میتواند تا ۵۰% افزایش یابد.
پیشگیری از ندول حنجره
پیشگیری از ندول حنجره به مراتب آسان تر و کمهزینهتر از درمان آن است. با رعایت چند نکته ساده و اصلاح عادات صوتی، میتوانید از سلامت تارهای صوتی خود محافظت کرده و از بروز این ضایعات جلوگیری کنید. بیایید با هم به مهمترین راهکارهای پیشگیرانه نگاهی بیندازیم:
برای جلوگیری از عود مجدد ندولها باید به عواملی که موجب بروز ندول میشوند توجه داشت و از آنها پرهیز کرد.
عواملی همچون:
- مصرف سیگار
- استرس و فشار روانی
- استفادۀ بیش از حد از تارهای صوتی
عدم مصرف سیگار
اگر میخواهید مصرف سیگار را کاهش دهید یا آن را ترک کنید در مورد روشهای دارودرمانی و مشاوره با پزشک خود صحبت کنید.
دود سیگار موجب خشکی و تحریک تارهای صوتی میشود. درنتیجه هنگام صحبت کردن یا آواز خواندن، تارهای صوتی به درستی مرتعش نمیشوند. مصرف سیگار همچنین میتواند موجب آسیب اسید معده شود. درنتیجه اسید معده به سمت گلو برمیگردد و گلو تحریک میشود.
کاهش استرس و فشار روانی
استرس نیز میتواند در ایجاد ندولهای تارهای صوتی نقش داشته باشد. وقتی فرد تحت فشار روانی باشد ممکن است ماهیچهها و عضلات گلو و گردن منقبض و سفت شوند.
با استفاده از تکنیکهای مختلف تمدد اعصاب میتوانید استرس خود را کاهش دهید.
تکنیکهایی همچون:
- مدیتیشن
- یوگا
- تصویرسازی ذهنی هدایتشده
برای یادگیری دربارۀ روش مراقبت از صدای خود به آسیبشناس گفتار-زبان مراجعه کنید. این متخصصان به شما یاد میدهند که برای جلوگیری از آسیب تارهای صوتی هنگام آوازخواندن یا صحبت کردن چگونه صدای خود را تنظیم کنید.
استراحت صوتی
چشمانداز آیندۀ شما دربارۀ ندولهای تارهای صوتی به این امر بستگی دارد که چقدر مراقب تارهای صوتی خود باشید و چگونه از آنها مراقبت کنید. بیشتر ندولها با استراحت و بازآموزی از بین خواهند رفت. استفادۀ بیش از حد از صدا میتواند موجب پدیدآمدن ندولها در طولانیمدت شود.
آزمایش مربوط به ندولهای صوتی و پولیپها
اگر بیش از ۳-۲ هفته دچار گرفتگی صدا یا صدای خشن شدید باید به پزشک مراجعه کنید.
میتوانید به یک متخصص گوش و حلق و بینی که با مشکلات مربوط به صدا نیز آشنا است مراجعه کنید.
آسیبشناس گفتار-زبان میتواند با بررسی صدای شما مشکل را تشخیص دهد.
همچنین درصورت نیاز میتوانید به متخصص اعصاب، متخصص آلرژی یا سایر متخصصان مراجعه کنید.
تیم مراقبت به صدای شما گوش میدهند و چگونگی کیفیت آن را تشخیص میدهند.
آنها از شما میخواهند سعی کنید زیر و بم صدای خود را عوض کنید و بلندتر و ملایمتر صحبت کنید.
این متخصصان میخواهند ببینند چه مدت میتوانید بیوقفه صدا تولید کنید.
ممکن است این متخصصان گلوی شما را معاینه کنند تا چگونگی حرکت پردههای صوتی را بررسی کنند.
معاینۀ گلو و پردههای صوتی وجود یا عدم وجود ندول یا پولیپ را در پردههای صوتی نشان میدهد.
برای این کار متخصص یک لولۀ بلند به نام لولۀ آندوسکوپ در دهان بیمار قرار میدهد.
روی سر لوله لامپ استروبوسکوپ قرار دارد که فضای داخل گلو را روشن میکند
و متخصص از این طریق میتواند حرکت پردههای صوتی را مشاهده کند.
درمان ندولها و پولیپهای پردههای صوتی
درمان ندول و پولیپ پردههای صوتی به عوامل متعددی بستگی دارد.
برخی از این عوامل عبارتند از:
اندازۀ ندول و پولیپ و مشکلات ناشی از آنها. پزشک میتواند با انجام عمل جراحی ندولها یا پولیپها را بردارد.
البته عمل جراحی در شرایطی انجام میشود که ندول یا پولیپ بزرگ باشد یا مدت زمان طولانی از ایجاد آنها روی تارهای صوتی گذشته باشد.
معمولاً برای کودکان عمل جراحی انجام نمیشود.
باید تمام علل پزشکی و دارویی را که موجب پدیدآمدن این عارضه میشوند درمان کرد.
شاید نیاز داشته باشید قبل از برداشتن ندولها یا پولیپها مشکلات پزشکی و دارویی همچون رفلاکس اسید معده، آلرژیها یا مشکلات تیروئیدی را درمان کنید.
همچنین ممکن است برای ترک سیگار یا کنترل استرس و فشار روانی به کمک پزشکی نیاز داشته باشید.
درمان ندول حنجره با گفتاردرمانی
گفتاردرمانی توسط آسیبشناس گفتار-زبان، میتواند به شما یاد دهد چگونه از صدای خود مراقبت کنید. این تکنیک «بهداشت صوتی» نام دارد.
همچنین دربارۀ سوءاستفاده از صدای خود و روش متوقف کردن آن تکنیکها و مطالب مهمی فرا میگیرید. درمان به شما کمک میکند تا چگونگی تغییر آواها و اصوات صدای خود را فرا گیرید. همچنین میآموزید چگونه به اندازۀ کافی نفس بکشید یا صحبت کنید. گفتاردرمانی میتواند تکنیکهای مؤثری برای تمدد اعصاب، شلکردن عضلات حنجره و کاهش استرس به شما یاد دهد.
ایا منوال تراپی برای حنجره فلج هم جواب میده
درود بر شما
بله انجام میشه